'භාෂාව ජලාශයක් මෙනි. නො නැවත ගලන උල්පතින් සහ ඇළ දොළින් සැදුම් ලද ජලාශයෙහි දිය මිහිරි ය; රසවත් ය. කාර්යක්ෂමය.
උල්පත් වියළී පිටතින් පිහිට නොලබන ජලාශය පල් වේ. එහි දිය නීරස ය; අකාර්යක්ෂම ය. භාෂා ජලාශයෙහි උල්පත් නම් ඒ ඒ භාෂාව ව්යවහාර කරන්නන් තුළ නිසඟයෙන් පහළ වන සිතුම් පැතුම් ය. ඊට වැටෙන ඇළ දොළ නම් නොයෙක් දෙසින්, නොයෙක් ලෙසින් පැමිණෙන ශිෂ්ටයින්ගේ ආශ්රය ලාභය යි.මේ ආශ්රය පොත පතින් ද, ශ්රවණ, සාකච්ඡා ආදී නොයෙක් ක්රමයෙන් ද ලැබිය හැකි ය.'
ප්රස්තාවනාව
සිංහල සාහිත්යයෙහි සංක්ෂිප්ත පරිවර්තන ශානරය ඇරඹෙන්නේ වර්ෂ 1942 දී 'බුල්වර් ලිට්න්' සාමිවරයාගේ ' THE LAST DAYS OF POMPEII " කෘතිය අයි. ඇම්. ආර්. ඒ. ඊරියගොල්ල වෙතින් සංක්ෂිප්ත ව සිංහල බසට නැඟීමෙනි. ඒ 'දේව තාපය' නමිනි. ඉහත නම් කළ ලෝක ප්රකට ග්රන්ථය අනුව ගොස් එහි නිර්මිත චරිත නොනැසෙන පරිදි මනා පරිශ්රමයකින් සම්පිණ්ඩනය කර ඉතා රම්ය වූ අනුප්රාසවත් බසකින් සිංහල සාහිත්ය වංශයට දායාද කර ඇත .
'පරිවර්තනය වනාහී ගසකින් ගසකට පිරිද්දීමක් වැනි ය. අදක්ෂයකු ගේ නො මනා පිරිද්දීමෙන් හට ගන්නේ පිළිලයකි. ඊරියගොල්ල මහතා පරිවර්තන විධීන්හි හසළ ප්රාඥයෙකි. මේ කාර්යය සඳහා තෝරාගත් ග්රන්ථය ද ලෝකයෙහි මහත් කීර්තියක් ලත් පෙර'පර දෙ දිග ම නොයෙක් භාෂාව නෙට පෙරළන ලද සම්භාවනීය ග්රන්ථ රත්නයකි. මෙහි කතා ශරීරය මනොඥ ය; කතා විලාසය ප්රියංකර ය; අර්ථ රසය ප්රශස්තය.'
ගුණපාල මලලසේකර
ශත වර්ෂ 16කට පසු නැවත මතු කර ගත් නගරය
යවන හෙවත් ග්රීක ජාතික හෙරක්ලීස් විසින් පිහිටුවන ලද පොම්පියා නගරයේ මුල් කාලයේ ග්රීකයින් විසූව ද පසුව රෝම රාජ්යයට අයත් ව ග්රීක රෝම සභ්යත්වය අනුව හැඩ ගැසී ශ්රී සෞභාග්යයෙන් ආඪ්ය ව පැවතුණි. රෝම අධිපතින් විවේකය ගත කිරීමට තනන ලද සුවිසල් මන්දිර, සිය ගණන් නෘත්යශාලා වීථියක් පාසා තිබූ අතර එය වූ කලී රෝම අධිරාජ්යයේ ස්වර්ණමය යුගය විය. කෙළිදෙළෙන් පසුවන ජනකාය කෙරෙහි දෙවියන් කෝප වූ බව හැඟවීමට දෝ ක්රි.ව.63 දී බිහිසුණු භූමි කම්පාවක් ඇති වී බොහෝ ගොඩනැගිලි විනාශයට පත් විය.
දේව කෝපය ශාපයකට පරිවර්තනය වී, නැවතත් ක්රි.ව.79 අගෝස්තු 24වන දා මෙතෙක් කල් නිදා සිටි භූතයකු අවදි වන කලක මෙන් විසූවියස් කන්ද විවර ව ගිනි දැල් විහිදුවමින්, මිහිකත චලනය කරවමින් ගිනි අළු, ගිනි අඟුරු, ලෝ දිය වැගිරුවේ ය. පොම්පියා නගරය මතුපිටින් අඩි 30 ක පමණ ඝන වූ අළු තට්ටුවකින් මුළුමනින් ම වැසී ගියේ ය. වර්ෂ 1748 දී පොළොව කැණීමෙන් සහ ශාස්ත්රානුකූල පරීක්ෂණ මගින් ශත වර්ෂ 16ක් පමණ කල් යට වී පැවති නගරය නැවත මතු කර ගැන්මට හැකි විය.
ප්රීතිය නමැති මලින් ඇතිරිය යුතු ජීවිතය
නගරයේ දිළින්දාගේ පැල්පතේ පටන් අධිපතීන්ගේ මහා මන්දිර දක්වා කුදු මහත් ගොඩනැගිලි සහ සිරුරු එදා පැවති අයුරින් අදත් දක්නට ලැබෙන්නේ එදා ඔවුන්ගේ සභ්යත්වය, සංස්කෘතිය මෙවැන්නකියි කියා පාමිනි. පොම්පියා නගරයේ නෂ්ටාවශේෂ නැරඹීමට ගියා වූ, ඓතිහාසික කාල පරිච්ඡේදයක් පසු බිම් කර ගෙන ග්රන්ථයක් ලිවීමේ නොතිත් ආසාවෙන් පෙළුණු 'බුල්වර් ලිටන් සාමිවරයා' වෙතින් මේ අතිශයින් ප්රසාදිත නවකතාව බිහි වූ බව පැවසේ.
කතා පුවතේ ප්රථමයෙන් අපට හමු වන උදාර චරිතය වන්නේ ග්රීක ප්රතිමාවක් මෙන් අතිශයින් ශෝභමාන රූපයකින් යුත් කාරුණික සහ යුක්තිගරුක 'ග්ලව්කුස' නම් රදල යෞවනයා ය. ඔහු ක්ලෝදියස් නම් මිතුරකු සමග කරන සංවාදයේ දී ඔහුගේ චරිත ලක්ෂණවලින් බිඳක් මෙසේ හඳුනා ගත හැකි ය.
"ඔය කසාවන් ලෝහ කැබලි ටිකක් දිනුවත් පැරදුනත් එයින් අප සිත සතුට නැති කර ගන්නේ කුමට ද? ජීවිතය අපට බරක් කර ගන්නේ කුමට ද? ජීවිතය නමැති යානය ළතැවුල් නමැති උලින් නොව ප්රීතිය නමැති මලින් අතුරමු."
"රූපය කාන්තාවකට තිබිය යුතුයි. එහෙත් ස්ත්රියක කෙරෙහි නිරවශේෂයයෙන් ම තිබිය යුත්තේ විලි බිය දෙක ඇතුළු විනීත ගති පැවතුම් ය."
විචාර බුද්ධියෙන් යුත් අයෝනා
ඒ ගල්ව්කුසගේ උදාර හදවතෙහි නිදන්ව පැවති යහ ආකල්ප ය. මෙහි එන අනෙක් සුවිශේෂී චරිතය 'අයෝනා' ය . නේපල්සයේ උපන්නත් ලෙයින් මෙන්ම සිතින් දා ග්රීක කන්යාවක වූ ඕ තොමෝ '...මෙ නුවර අන් සියලු රූපාවෝ අගේ රූ මුහුදේ අතුරුදහන් වන ගං, හෝ, ඇළ දොළ වැනි ය. ස්ත්රීන් කෙරෙහි දුර්ලභ වූ දූරදර්ශී සහජ බුද්ධිය ඈ කෙරෙහි විද්යමාන ය. ඕ තේජාන්විත ය; ධීරතම ය; කවීත්වය ඈ කෙරෙහි නිසර්ගයෙන් පිහිටියේ ය. විචාර බුද්ධියෙන් යුත් ඕ තොමෝ ගල්පර රළපතර යන මේ ආදියෙන් බේරාගෙන ස්වකීය ජීවන නෞකාව නිරුපද්රිතව නියම තීර්ථය කරා පදවන බුහුටි නියමුවකු සේ නිසි මඟ යමින් චිත්ත සමාධිය සාක්ෂාත් කරගන්නී ය....'
අනෙක් සුවිශේෂී චරිතය සුරූපී අන්ධ කන්යාවක වන, සංගීතයෙන් දන මන පිනවමින් අවිහිංසක ව දිවි ගෙවන මල් මාලාකාරියක් වන ' නීඩියා ' ය.
'ඇගේ සුරතෙහි පුෂ්ප පේටකයක් ද, වමතෙහි තුන් තත් වීණාවක් ද විය. යුවතිය අන් හැම නාරි ලාලිත්යයෙන් සුරවමියක සරි වුව ද, සහජයෙන්ම මන්දභාග්ය අන්ධ කන්යාවකි.'
ස්වභාවයෙන්ම කරුණාවෙන් ආර්ද්ර හදවතක් හිමි ග්ල්ස්ව්කුස නෙත් අඳ ඇයට මහත් දයානුකම්පාවක් දක්වන්නේ ය.
ග්ලව්කුස ග්ලව්කුස ම නිසා ඈ ඔහුට ආදරය කළා ය
මෙහි එන තවත් විශේෂ චරිතයක් වන්නේ මන්ත්රකරුවකු ලෙස ප්රකට දරුණු ගති ඇති මිසර රජ පෙළපතට අයත් කුමරෙකු වන ' ආබසේස' ය. ඔහු අයෝනා විවාහ කර ගැන්මේ දෘඪ අපේක්ෂාවෙන් පසු වෙයි. උසස් ග්රීක රදල පෙළපතකින් පැවත එන අයෝනා ගේ ළාබාල සොයුරා ' ඇපේසිදේස ' වන අතර ඔහු පූජකයෙකු වී ආබසේස ගේ දැඩි හස්තයට යටත් ව බෙලහීන ව පසු වේ. ග්ල්ස්ව්කුස හා අයෝනා අතර ඇත්තේ අන්යෝන්ය අවබෝධයකින් හටගත් පවිත්ර සබැඳියාවකි. ඔහු පිළිබඳ අයෝනාගේ සිතුවිලි මෙසේ විය.
' ස්වදේශානුරාගයෙන් හා ජාති වාත්සල්යයෙන් ඔද වැඩී ගිය මේ සුවිනීත ස්වජාතිකයාට ප්රේම කිරීම කවර පාපයක් ද? ග්ලව්කුස ඇතැන්සයකු නිසා අයෝනා ඔහුට ආදරය කළා ය; ග්ල්ස්ව්කුස මහත්මයකු නිසා ඈ ඔහුට ආදරය කළා ය ; ග්ලව්කුස ග්ලව්කුස ම නිසා ඈ ඔහුට ආදරය කළා ය...'
සිය හද මැදුරෙහි සිතුවම් වූ මේ සුවිනීත යුවතිය ඉදිරියෙහි ග්ල්ස්ව්කුස නව ජීවයක් ලද්දෙකු මෙන් විය. කතුවරයා එය දකින්නේ මෙසේ ය.
"අන්යොන්ය ප්රේමයෙන් පසුවන යුවළකගේ හැඟීම් පිළිබඳ අපේ කවීන්ගේ වර්ණනයන් ඉතාම සාර යයි අපට සිතෙන්නේ අප ඒ ප්රේම පථයට පා තැබීමට පෙර ය. එහෙත් සූර්යෝදයට පළමු රැස් විහිදා බබළන තරු එළිය හිරු දුටු කෙණෙහි අතුරුදහන් වන්නා සේ කවීන්ගේ ඒ වර්ණනයන් දැන් මට පෙනෙන්නේ නිසරු ලෙස ය..."
ඒ ඔවුන් අතර පැවති ප්රේමයයි.
නොකළ වරදකට වරදකරු ව...
අසරණ සුරූපී අන්ධ කන්යාව නිඩියා ද ග්ලව්කුසට රහසේ ප්රේම කළා ය. අතීතයේ දිනෙක තමා වහල් සේවයේ යෙදවීමට නියමිත ව තිබිය දී, තම චරිතය කෙලෙසී යා නොදී බේරා ගත් ග්ලව්කුස නම් උදාර යෞවනයාට රහසේ අසීමිතව ප්රේම කිරීම ඇගේ වරදක් වී ද? කෙසේ වෙතත් කෘතගුණ පූර්වක ආදරය නිසා ම පෙම්වතුන් දෙදෙනාට දිවි හිමියෙන් උපකාරී වීමට අදිටන් කර ගත් නීඩියා එක් බිහිසුණු අවස්ථාවක දී අයෝනා ආබසේස නම් දුෂ්ට මිසර අධිපතියාගේ කුරිරු ග්රහණයෙන් මුදා ගන්නී ය. දිනෙන් දින වැඩී වර්ධනය වන ග්ලව්කුස හා අයෝනා ගේ ප්රේම බන්ධනය නෙත ගැටෙන නීඩියා, ප්රේමයට ලොබ බැඳි ස්ත්රියක සතු සහජ මාත්සර්යය නිසා ග්ලව්කුස ගේ ප්රේමය දිනා ගැනීමේ අටියෙන් ඔහුට ඉනා බෙහෙතක් දීම නිසා ඉන් ඔහු උමතු භාවයට පත් වේ.
නීඩියා මනස්තාපයට පත් කරමින් සිහි විකල් භාවයට පත් වූ ග්ලව්කුස, අයෝනා ආබසේස ගේ ග්රහණයට හසු ව ඇතැයි සිතා තියුණු ආයුධයක් ගෙන වීථිය දිගේ අයෝනා ගේ මැදුර කරා දිව යයි. එහෙත් ග්ලව්කුසට සිදුවන්නේ ආබසේස විසින් කරනු ලැබූ මිනී මැරුමකට, එනම් අයෝනා ගේ සොයුරා ගේ මරණයට වරදකරු වීමත්, එම වරදට දඬුවමක් ලෙස රෝම නීතිය අනුව පොර මඬලක් තුළ දී සිංහයෙකුට ගොදුරක් වීමේ බිහිසුණු ඉරණමට කැප වීමටත් ය.
අග්නි ස්කන්ධ
'පොර කොටුව මැද යකඩ කූඩුවේ සිටි සිංහයා සූවිසි පැයක් ආහාර නොදී සිටීම නිසා දුකින් හා වේදනාවෙන් ගර්ජනය කළේ ය. කූඩුවෙන් පිට වෙද්දී පිනූ පිම්මෙන් පසු අවතාරයක් සේ පොර මළුව මැද නිසල ව සිටි සිංහයා හිස මඳ අංශයකට නමා ඔසවා, ඇස් බමා, කන් යොමා නො සන්සුන් ගතියකින් සුසුම් හෙළමින් උඩට ඉව කරන්නට වුණි...'
'ආශ්චර්යයකි...! මනුෂ්ය ශීර්ෂ රේඛාවට ඉහළ අහස් වියන අතරින් ඔහුගේ දෙනෙතට අසු වූයේ පොම්පියා නගරයේ විනාශයට හේතු වූ භූතයා ය. එනම් විසූවියස් ගිරි ශිඛරයෙන් පැන නැග අහස උසට විහිදුණු වාෂ්පමය වෘහත් වෘක්ෂයකි. කන්දෙන් මතු වූ කාල වර්ණ ධූම පටලය ජල ප්රවාහයක් මෙන්, යවට මෙන් ගිනිගෙන දිලිසෙන පාෂාණ මිශ්රිත හුණු අළු වැස්සක් ධූම පටලය මැදින් නිකුත් වී: මිදි වතු, වීථි ආදිය යට කරගෙන දිවෙන්නට විය.'
ගිරි ශිඛරය දෙපළු වූවා සේ පෙනිණ. එයින් විශාල ගිනි කඳන් දෙකක් අහසට නැංගේ ය.
ඝන ලෝහිත වර්ණයෙන් බැබළුණු අග්නිස්කන්ධයන්...!
පර්වත කුහරයෙන් මතු වී තුන් අතකට විහිදී සර්පාකාරයෙන් ඇද හැළුණු හුණු ලාවා ප්රහාර ..!
නීඩියා ගේ පිහිටෙන් දිවි ගලවාගත් ග්ලව්කුස
අයෝනාගේ සොයුරා මරණයට පත් කොට ඒ වරද නිර්දෝශී ග්ලව්කුස මත පැටවූ දුෂ්ට මිසරයා වූ ආබසේසට කුමක් වී ද?
යළිත් ගිගුම් දෙමින් පොළෝ තලය කම්පිත වෙද්දී පෙමවතුන් දෙදෙනා ග්රහණයට ගනු රිසි පැමිණි ආබසේස අකුණු පිපිරීමෙන් දෙදරා ගිය ඔගස්ටස් අධිරාජ්යයාගේ ලෝහමය ප්රතිමාව දෙදරා බිම වැටෙද්දී ඉන් විසිරී ගිය ටැම් කැබලිවල්ට යට වී අත් පා බිඳී යළිත් නො නැගිටින නින්දකට පිවිසි අයුරු..!
ඒ ව්යසනකාරී අවස්ථාවෙන් ග්ලව්කුස හා අයෝනා පෙම්වතුන් දෙපළ ගලවා ගැනීමට අදිටන් කර ගත් නීඩියා, සිය දිවි දෙවැනි කොට සලකා, අන්ධ කතක සතු සහජ විචක්ෂණ භාවයෙන් ඔවුන් ව්යසනයෙන් මුදවා වෙරළ කරා රැගෙන ගියා ය. නීඩියා ගේ පිහිටෙන් දිවි ගලවා ගෙන සමුද්ර යානයක නැඟී සමුද්ර තරණය කළ ග්ල්ස්ව්කුස අයෝනා ගේ ප්රීති ප්රමෝදය සහ ඔවුන් ගේ නොනැසෙන ප්රේමය දුටු නීඩියා තමා කෙරෙහි ඔවුන් දැක්වූ අසීමාන්තික කරුණාව සහ දයාවට කෘතගුණ දැක්වීමේ අදිටනින් ගත් තීරණය ..!
"ග්ලව්කුස , ඔබට දෙවියන්ගේ ආශිර්වාදය ලැබේවා ! ඔබගේ ප්රේමවන්තියත් සමග සැපෙන් වෙසෙත්වා! ඔබ දෙපොළට දිගාසිරි වේවා!"
නින්දේ පසු වූ අයෝනා හා ග්ල්ස්ව්කුසගෙන් සමු ගත් ඕ තොමෝ සමුද්ර යාත්රාවේ කෙළවර දක්වා පිය නැඟුවා ය.
නීඩියාට කුමක් සිදු වීද ?
පිටු 800ක කෘතියක් පිටු 111ක සංක්ෂිප්තයකට
නො පැවසූ දේ අසීමිත ය... තවත් බොහෝ බිහිසුණු අවස්ථා සහ සිදු වීම් මෙම දුලබ ග්රන්ථය පරිශීලනයෙන් අනාවරණය කර එහි රසය උකහා ගනු යෙහෙකි.
1943 මුල් වරට මුද්රණය කළ මේ පොත එකල ජ්යෙෂ්ඨ පාඨශාලා සහතික පත්ර විභාගයට සූදානම් වන ශිෂ්යයන් විසින් හැදෑරිය යුතුයයි අධ්යාපන අධ්යක්ෂක විසින් නිර්දේශ කරනු ලැබ තිබුණි.
' දේව තාපය ' කෘතිය මෙ සමයෙහි සොයා ගැනීම අපහසු බැවින් මෙම සුප්රකට ඉංග්රීසි නවකතාව ඇසුරින් නිමැවූ සිනමා පට හෝ, මෙහි වෙනත් පරිවර්තනයක් තුළින් මෙම රසාලිප්ත කතා වස්තුව ආස්වාදනය කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරමි.
මුල් ග්රන්ථය ඇසුරින් එම කතා රසය නුසුන් කොට සැකසුණු මේ කෘතිය පිටු 111 කින් සමවිත වුවත්, සම්පූර්ණ අනුවාදයක් වී නම් පිටු 800 කින් පමණ සමන්විත වේ යයි විචාරක මතය යි.
* දේව තාපය
* THE LAST DAYS OF
POMPEII
* (LORD LYTTON'S GREATEST NOVEL)
* සංක්ෂිප්ත පරිවර්තනය - අයි. ඇම්. ආර්. ඒ. ඊරියගොල්ල
* ප්රස්තාවනාව - මහාචාර්ය ගුණපාල මලලසේකර
පළමු වැනි මුද්රණය - 1943
දෙවැනි මුද්රණය - 1944
තුන්වැනි මුද්රණය - 1945 ජනවාරි
සිව්වැනි මුද්රණය - 1945 නොවැම්බර්
චාන්දනී විතානගේ
Nilakshi Bandaraගේ
