දිට්වා සුළි කුණාටුවේ විනාශයෙන් සහ සති ගණනක ගංවතුරෙන් ගොඩ ඒමට ශ්රී ලංකාව අරගල කරන විට, හදිසි මාතෘකා යටතේ ගැඹුරු ප්රශ්නයක් මතුවෙමින් තිබේ.
විදේශ අරමුදල් සහිත ප්රතිසංස්කරණයේ දිගුකාලීන අවදානම් සමඟ ශ්රී ලංකාව හදිසි ගලවා ගැනීමේ අවශ්යතා සමතුලිත කළ යුත්තේ කෙසේද?
කලාපයේ විශාලතම ආර්ථික බලවතුන් දෙදෙනා වන ඉන්දියාව සහ චීනය අතර භූ දේශපාලනික එදිරිවාදිකම් වලින් පිළිතුර වෙන් කළ නොහැකි වෙමින් පවතී, දෙදෙනාම දැන් ශ්රී ලංකාවේ ආපදා ප්රතිචාරයේ ක්රියාකාරී නමුත් බෙහෙවින් වෙනස් ආකාරවලින්.
සාගර් බන්ධු මෙහෙයුම යටතේ ඉන්දියාව කැපී පෙනෙන වේගයකින් ඉදිරියට ගියේය. නවදිල්ලිය පැය කිහිපයක් ඇතුළත බහුමාන මානුෂීය පැකේජයක් යෙදවූ අතර, ටොන් 53 ක සහන සැපයුම්, ඉන්දියානු ගුවන් හමුදා ගුවන් යානා තුනක්, නාවික යාත්රා, විශේෂිත ජාතික ආපදා ප්රතිචාර බලකායේ (ඉන්දියාවේ) සෙවීමේ සහ ගලවා ගැනීමේ ඒකක සහ වෛද්ය කණ්ඩායම් එවන ලදී.
හෙලිකොප්ටර් මගින් අතරමං වූ පදිංචිකරුවන් ගුවන් මගින් රැගෙන යන ලදී, ඉංජිනේරුවන් කැඩුණු ප්රවේශ මාර්ග ප්රතිසංස්කරණය කරන ලදී, සහ ඉවත් කිරීමේ ගුවන් ගමන් මගින් ඉන්දියානු ජාතිකයන් 2,000 කට වැඩි පිරිසක් ආපසු ගෙන්වා ගත් අතර පුළුල් සහන මෙහෙයුම් සඳහා ද දායක විය. ඉන්දියාවේ අඩිපාර නිසැකවම ක්රියාත්මක වේ: සපත්තු, යන්ත්රෝපකරණ, හෙලිකොප්ටර් සහ භූමියේ හදිසි සේවකයින්.
චීනයේ මේ දක්වා මැදිහත්වීම පරිමාණයෙන් සහ ශෛලියෙන් වෙනස් වී ඇත. බීජිං හි ක්ෂණික සහයෝගයට චීන රතු කුරුස සංගමයෙන් ශ්රී ලංකා රතු කුරුස සංවිධානයට ඇමරිකානු ඩොලර් 100,000 ක් ඇතුළත් වූ අතර තානාපති කාර්යාලයට සම්බන්ධ ප්රජා කණ්ඩායම් තවත් රුපියල් මිලියන 10 ක් පරිත්යාග කළහ.
චීන නිල ප්රකාශවලින් පෙනී යන්නේ තවදුරටත් සැපයුම් සහ රජයේ මට්ටමේ ආධාර “ක්රියාත්මක වෙමින් පවතින” හෝ සකස් කර ඇති බවයි. ඉන්දියාවෙන් දක්නට ලැබෙන වේගවත් යෙදවීමට නොගැලපෙන නමුත්, චීනයේ ප්රවේශය එහි ස්ථාපිත රටාවට ගැලපේ: පළමුව මූල්ය ආධාර, ප්රතිසංස්කරණ මූල්යකරණය සහ පසුව ව්යාපෘති පාදක සහාය.
මෙම ප්රතිවිරුද්ධ සහන ආකෘති වඩාත් සංකීර්ණ යථාර්ථයක් ඉඟි කරයි. ශ්රී ලංකාවේ අවදානම මානුෂීය පමණක් නොව භූ දේශපාලනික ය.
ඉන්දියාවේ කඩිනම් මෙහෙයුම් මගින් ඉන්දියානු සාගරයේ “පළමු ප්රතිචාර දක්වන්නා” ලෙස එහි ප්රකාශිත භූමිකාව ශක්තිමත් කරයි, එය කොළඹට නොසලකා හැරිය නොහැකි උපායමාර්ගික පණිවිඩයකි.
එහි ආධාරයේ ස්පර්ශ්ය, ඉතා දෘශ්යමාන ස්වභාවය ප්රජා මට්ටමින් හොඳ හිත ගොඩනඟන අතර ආරක්ෂක සහ හදිසි සහයෝගීතාව ශක්තිමත් කරයි. ආර්ථික වශයෙන් තවමත් යථා තත්ත්වයට පත්වෙමින් සිටින රටක් සඳහා, ඉන්දියානු ඉහළ ලබා ගැනීමේ ආපදා ප්රතිසාධන HADR හැකියාවන් ණයට එකතු නොකර ක්ෂණික, ජීවිතාරක්ෂක සහන සපයයි.
කෙසේ වෙතත්, චීනයේ බලපෑම පවතින්නේ බලශක්ති ව්යාපෘතිවල සිට ප්රධාන ප්රවාහන සහ වරාය ආශ්රිත ව්යාපාර දක්වා දිගුකාලීන යටිතල පහසුකම් සහ මූල්යකරණය තුළ ය. බීජිං හි ප්රතිසංස්කරණ ආධාර බොහෝ පරිත්යාගශීලීන්ට නොගැලපෙන පරිමාණයක් සහ වේගයක් ලබා දිය හැකිය.
නමුත් මෙම වාසි සුප්රසිද්ධ ප්රතිපත්ති සංවේදීතාවන් සමඟ පැමිණේ: ණය තිරසාරභාවය, ව්යාපෘති විනිවිදභාවය සහ පාරිසරික ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව, අධීක්ෂණය දුර්වල නම්, පශ්චාත්-ආපදා වියදම් පහසුවෙන් ඉහළ පිරිවැයක් සහිත හෝ උපායමාර්ගිකව බර තැබූ ව්යාපෘති සඳහා දොරටුවක් බවට පත්විය හැකිය.
මෙය ශ්රී ලංකාවට දුෂ්කර නමුත් තීරණාත්මක කාර්යයක් ඉතිරි කරයි:
ව්යුහාත්මක අවදානම් ගැඹුරු නොකර හවුල්කරුවන් දෙදෙනාගෙන්ම ප්රතිලාභ ලබා ගැනීම.
ක්ෂණික කාලීනව, රට ඉන්දියාවේ මෙහෙයුම් ශක්තිය ගලවා ගැනීමේ කණ්ඩායම්, ඉංජිනේරු ඒකක, වෛද්ය ප්රතිකාර සහ සම්බන්ධතා ප්රතිසංස්කරණය දිගටම භාවිතා කළ යුතුය, මන්ද මේවා චීනය එකම වේගයකින් හෝ විශාලත්වයකින් යොදවන්නේ නැත.
නමුත් ප්රතිසංස්කරණ අදියර සඳහා, කොළඹ දැඩි රතු රේඛා අඳින්න ඕනේ: යටිතල පහසුකම් ඔරොත්තු දීමේ ප්රමිතීන් සපුරාලිය යුතුයි, මූල්යකරණ නියමයන් විනිවිද පෙනෙන විය යුතුයි, සහ ව්යාපෘති තෝරා ගැනීම ගංවතුර ආරක්ෂාව, පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ ධාරිතාව, කෘෂිකර්මාන්තයේ ස්ථාවරත්වය සහ සමාජ යටිතල පහසුකම් සඳහා ප්රමුඛත්වය දිය යුතුයි.
ශ්රී ලංකාව නියමයන් නියම නොකරන්නේ නම්, අනෙක් අය එසේ කරනු ඇත. විදේශ මූල්යකරණය ආරක්ෂිත, හරිත ජාතියක් නැවත ගොඩනැගීම සඳහා මෙවලමක් බවට පත්වේද නැතහොත් බාහිර බලවතුන්ගේ උපායමාර්ගික ගණනය කිරීම් මගින් හැඩගස්වන දිගුකාලීන යැපීමේ නව ස්ථරයක් බවට පත්වේද යන්න ඉදිරි මාසවලදී තීරණය වේ.
යෝධයන් දෙදෙනෙකු අතර සිරවී සිටින රටකට, එකම තිරසාර මාර්ගය වන්නේ විනයගරුක මධ්යස්ථභාවයයි:
උදව් පිළිගන්න, නමුත් අනාගතය ආරක්ෂා කරන්න.
